Türkiye tarihinin en kritik seçimlerinden birine gerçek gidiyor. Türkiye ve yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, 14 Mayıs günü hem cumhurbaşkanı hem de milletvekili seçimleri için sandık başına gidecek. Seçimler yabancı basın kuruluşları tarafından da yakından takip ediliyor.
Seçimleri radarına alan kurumlardan bir tanesi de ABD merkezli Politico dergisi oldu. Mecmua, yaklaşan seçimlere ait “2023’ün en önemli seçimi: Türkiye” başlıklı yazı kaleme aldı. Politico, seçimlerin AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için “tarihi bir önemi” olduğunu vurguladı.
Dergi kritik seçimler için “Batı’daki endişe, Erdoğan’ın bunu kendi etrafında daha büyük siyasi güçlerle bölgesel çatışmacılıkla karakterize edilen, giderek daha dini muhafazakar bir modele gerçek itme anı olarak göreceği tarafında. Seçim Avrupa ve Orta Doğu’da güvenlik açısından büyük değer taşıyacak. Kimin seçileceği belirleyici olacak: Türkiye’nin NATO ittifakındaki rolü; ABD, AB ve Rusya ile alakaları; göç siyaseti; Ankara’nın Ukrayna’daki savaştaki rolü; ve Doğu Akdeniz’deki tansiyonları nasıl ele alacağı” yorumunu yaptı.
“En çekişmeli seçim” yorumu
Kahramanmaraş merkezli zelzele felaketinin tesirlerine dikkat çekilen yazıda, 14 Mayıs’ta gerçekleştirilecek seçimlerin, “Erdoğan’ın 20 yıllık iktidarı boyunca en çekişmeli seçim olması beklendiği” görüşüne yer verildi.
Dergi yazısında Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’ndan “Türk Gandi’si” olarak bahsetti. Yazıda, “Anketler Kılıçdaroğlu’nun az farkla önde olduğunu gösteriyor, fakat Erdoğan devletin ve kurumlarının tüm gücünü ardına almış, sıkı bir seçim kampanyacısı” tabirlerine yer verildi.
Çeviköz: Tek adam idaresinden grup çalışmasına yanlışsız bir değişim olacak
Cumhuriyet’in aktardığı habere göre dergi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Lider Başdanışmanı Ünal Çeviköz’ün görüşlerine de yer verdi. Çeviköz, Politico’ya verdiği demeçte, “Otoriter tek adam idaresinden, çok daha demokratik bir süreç olan bir cins grup çalışmasına yanlışsız bir değişim olacak. Kılıçdaroğlu bu grubun maestrosu olacak” değerlendirmesinde bulundu.
Çeviköz, muhalefetin iktidara gelmesi durumunda HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala‘nın hür bırakılmasını talep eden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını uygulama kelamı verdiğini hatırlatarak, “Bu, tüm müttefiklerimize ve tüm Avrupa ülkelerine Türkiye’nin demokrasi yoluna geri döndüğü bildirisini verecektir” dedi.
AB, Türkiye ile yine müzakerelere başlar mı?
Politico, yeni bir iktidar altında bile “Türkiye’nin AB’ye iştirak müzakerelerini tekrar başlatmanın güç bir görev” olacağını yazdı.
Avrupa’nın “yeni bir Türkiye ile başa çıkmaya hazır görünmediğini” kaydeden Politico, başta “Fransa ve Avusturya olmak üzere bir küme ülkenin, bağların tekrar canlandırılması fikrine karşı çıktığını” ileri sürdü.
Göç siyaseti nasıl olacak?
Çeviköz, muhalefetin AB ile göç konusunda 2016’da varılan mutabakatın yine gözden geçirilmesini isteyeceğini belirterek, “Göç siyasetimizin AB ile koordineli olması gerekiyor. Avrupa’daki pek çok ülke Türkiye’yi doğudan gelen göçmenlerin tutulabileceği bir cins havuz olarak görüyor ve bu Türkiye’nin elbette kabul edemeyeceği bir şey. Bu, Türkiye’nin sonlarını açması ve göçmenlerin Avrupa’ya akmasını sağlaması gerektiği manasına gelmiyor. Lakin ortak bir göç siyasetini koordine etmemiz ve geliştirmemiz gerekiyor” diye konuştu.
“İsveç üzerindeki veto kaldırılır” yorumu
Politico, muhalefetin iktidara gelmesi durumunda Türkiye’nin, İsveç’in NATO üyeliğine yönelik vetoyu sona erdireceğini ve 11-12 Temmuz’da Vilnius’ta gerçekleştirilecek NATO Başkanlar Tepesi’ne kadar üyeliğini onaylayacağını yazdı.
Çeviköz, mevzuya ait “İkili meselelerinizi NATO üzere çok taraflı bir örgüte taşırsanız, NATO’nun başka tüm üyeleriyle ülkeniz ortasında bir cins kutuplaşma yaratmış olursunuz” tabirlerini kullandı.
Rusya ile ilişkiler
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 27 Nisan’da Rus devlet nükleer güç şirketi Rosatom tarafından inşa edilen Akkuyu’daki birinci nükleer güç reaktörünün açılışı için Türkiye’ye gelebileceğini söyleyen Çeviköz, Kemal Kılıçdaroğlu’nun Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde Türkiye’nin arabuluculuk yapmaya ve tahıl muahedesini uzatmaya devam etmeye istekli olacağını, fakat Ankara’nın NATO üyesi statüsüne daha fazla vurgu yapacağını söyledi.Çeviköz, “Türkiye’nin NATO üyesi olduğu gerçeğini vurgulayacağız ve Rusya ile görüşmelerimizde katiyetle eşitler ortasında bir bağlantı arayacağız, lakin Rusya’ya Türkiye’nin NATO üyesi olduğunu da hatırlatacağız” diye konuştu.
Türkiye’deki Suriyeli mültecilere dikkat çeken Çeviköz, “(İktidara gelinmesi halinde) Bizim yaklaşımımız Suriye iktisadını rehabilite etmek ve istekli geri dönüşler için gerekli şartları yaratmak olacaktır” dedi.
Çeviköz, bunun için milletlerarası bir yük paylaşımının yanı sıra Şam ile “diyalog” kurulması gerektiğini de kelamlarına ekledi.
Türkiye-Yunanistan münasebetlerini kıymetlendiren Çeviköz, “Ege Denizi’ndeki ikili meselelerde Türkiye ve Yunanistan ortasındaki yakınlaşma, daha çok taraflı bir format olan Doğu Akdeniz’deki öbür meselelerin ele alınmasında uyumu kolaylaştıracaktır” sözlerini kullandı.
Kıbrıs konusunda ise Çeviköz, Atina ve Ankara’nın Kıbrıs’ın iç siyasetine müdahale etmemesinin kıymetli olduğunu ve “adadaki iki halka meselelerini iki taraflı olarak ele alma fırsatı verilmesi gerektiğini” söyledi.