Geçmişinde birçok medeniyete mesken sahipliği yapan ve adeta açık hava müzesi özelliği taşıyan Aydın, her geçen gün cazibesini artırmaya devam ederken, doğal hoşlukları ve tarihi yapısıyla dikkat çeken yerlerden olan Latmos bölgesi de tarihin gizemini keşfetmek isteyen yerli ve yabancı turistlerin rotasına giriyor. Bölgenin korunması ve tarihi ehemmiyetinin ortaya çıkarılması ismine yürütülen araştırmalar da sürat kesmezken, Latmos’un sahip olduğu değerli kaya fotoğrafları de tarih öncesi devirlere ışık tutuyor.
Alman Arkeolog Dr. Anneliese Peschlow tarafından 1994 yılında keşfedilen ve Batı Anadolu’da bilinen birinci tarih öncesi kaya fotoğrafları olma özelliği taşıyan Karadere kaya fotoğrafları, yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan rapor doğrultusunda müdafaaya alınacak.
RESİMLER 200’E ULAŞTI
Bugüne kadar bulunan yeni fotoğraflarla birlikte sayıları 200’e ulaşan, husus ve üslup açısından eşsiz özelliklere sahip Latmos kaya fotoğrafları için hazırlanan müdafaa projesinin bir an evvel hayata geçirilmesini umduklarını ifade eden EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü; “Eşsiz coğrafyası, enteresan kaya oluşumları, binlerce yıllık insan ömür izlerinin bulunduğu ve gelen herkesin hayranlık duyduğu Latmos (Beşparmak) Dağları’nın en değerli özelliklerinin başında tarih öncesi periyoda ilişkin kaya fotoğrafları gelmektedir. Alman Arkeolog Dr. Anneliese Peschlow tarafından tespit edilen kaya fotoğraflarının korunmasına yönelik tescil çalışmaları, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından devam ettirilmektedir. Doğal ve kültürel peyzajı maden faaliyetleri nedeniyle büyük yaralar alan Latmos’ta farklı tehditler de bulunmaktadır. Latmos bölgesinde noktasal arkeolojik sitler dışında bütüncül bir muhafaza statüsü bulunmadığından, kaya fotoğrafları tescilli olsalar bile alandaki denetimsiz kullanım nedeniyle tehdit altında oldukları görülmektedir. Bu tehditlerin en somut örneğini 1994 yılında birinci bulunan Göktepe fotoğrafında görmekteyiz. İlkbahar şenliklerini yansıtan ve Karakaya şenliklerinin başlamasına vesile olan Göktepe kaya sığınağındaki şematik ve natüralist çizimlerden oluşan fotoğraflar, kimliği bilinmeyen kişi ya da bireyler tarafından, üzerine bir sıvı sürülerek tahribat oluşturulmuştu. İçinde kaya resmi olup olmadığı bilinmeden kimi mağaralarda ateş yakılmakta, kimi taşların üzerine yazılar yazılmaktadır. Fakat bir uzman gözüyle fark edilebilecek fotoğrafların kaybolmaması ve tahribata uğramaması için bu tıp hareketler mutlaka yapılmamalıdır. Latmos bölgesi arkeolojik keşifler açısından çok özel ve mutlak korunması gereken bir tabiat ve kültür alanıdır” dedi.
“UMARIZ MÜDAFAA PROJESİ BİR AN EVVEL HAYATA GEÇİRİLİR”
Latmos kaya fotoğraflarının genelinde ‘aile sahneleri’ betimlenmiş olmasına karşı, Karadere mağarasındaki fotoğrafların başkalarından çok farklı olduğunu tabir eden Şoför; “Sığınağın içine girildiğinde kaya yüzeyinin farklı bir formda aşınması ve kayada oluşan renklerin ahengi görenleri çok etkilemektedir. Karadere fotoğrafındaki erkek figürlerini ‘Latmos Dağ Tanrıları’ olarak yorumlayan Dr. Peschlow, burayı öncelikli korunması gereken en kıymetli fotoğraf alanı olarak belirtmiştir. Öbür kaya fotoğrafları içinde tek olma özelliğini sürdüren Karadere fotoğrafına berbat niyetli ve bilinçsiz bireylerce bir müdahale yapılmaması ve alanın denetimli kullanılmasına yönelik bir proje geliştirilmesi için Aydın Valiliği’ne müracaat etmiştik. Aydın Valiliği tarafından, alanın sorumlu müzesi olarak Milet Müzesi uzmanlarınca incelemesi yaptırılıp, ilgili kurumlara bildirilmişti. Bu hususta uzman kurum olan İzmir Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü’nden gelen teknik bir takım Karadere Mağarasında incelemeler yaptı. Yapılan incelemeler sonucunda bir rapor oluşturularak, fotoğrafların korunmasına yönelik hazırlanan projenin onaylanması için ilgili kurumlara gönderilmesi sağlandı. Umarız müdafaa projesi bir an evvel hayata geçirilir, denetimli kullanım sağlanır ve başka kıymetli kaya fotoğraflarına örnek teşkil eder” biçiminde konuştu.
